Verklarende woordenlijst
Deze lijst is een onderdeel van de webpagina van Stichting Milijuli.
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
- Daan
- gift, aalmoes. Vergis je niet: Daanaa is veevoer.
- Daanaa
- Veevoer
- Damaru
- Een kleine gebedstrommel in een zandlopervorm,met twee aangehechtte kloppers. Wordt met duim en wijsvinger vastgehouden in de dunne kant van de zandloper en de twee kloppers, aan slingers, worden in beweging gebracht door een draaing van de onderarm.
- Dasain Festival
-
Dasain is het belangrijkste festival in Nepal. Het duurt 15 dagen en valt in de maand Kartik (eind september, begin October). Het wordt gevierd door alle Nepalezen, ongeacht rang en stand. De godin Durga wordt in all haar gedaanten vereerd met talrijke puja's, bijbehorende offergaven en duizenden dierenoffers, waarmee de godin in bloed doordrenkt wordt. Op die dag kunt U beter een Boeddhistisch wijk gaan bezoeken.
De eerste negen dagen samen heten Nawa Ratri.
De eerste dag van het festival heet Ghatasthapana.
De zevende dag heet Fulpati.
De achtste dag heet de Maha Asthami.
De negende dag heet Nawami.
Op de tiende dag begint de Dashami. Dit zijn de vier Tika dagen, eerst voor de directe familie en dan ook voor verdere verwanten. Als vreemdeling kunt U ook wel in een familie opgenomen worden en een zogenaamde 'Familie Tika' aangeboden krijgen.
De vijftiende en laatste dag is een rustdag, de godin Durga wordt uitgenodigd om bij iedereen op bezoek te komen.
Rond de Dashami moet U rekening houden met een verkeerschaos en verhoogde prijzen. Bent U van plan te gaan trekken zorg er dan voor dat U al aan het lopen bent. - Dashami
-
Dit zijn de 10-de t/m 14-de dag van het Dasain festival, de Tika-dagen.
(Verder overgenomen van http://www.visitnepal.com/nepal_information/dashain.php.
On this day we take tika and jamara from our elders and receive their blessing. We visit our elders in their home and get tika from them while our younger ones come to our home to receive blessing from us. The importance of Dasain also lies in the fact that on this day family members from far off and distant relatives come for a visit as well as to receive tika from the head of the family. This function continues for four days. - Deepawali
-
Dit is in Nepal een veel gebruikte alternatieve naam voor Tihar, het 'lichtjes festival'. Andere schijfwijzen/namen hiervoor zijn: Dipawali, Bhai Tika en Laxmi Puja.
Laxmi Puja is de derde dag van dit festival en valt samen met de dag voor de koeien.
Bhai Tika is de vijfde en laatste dag.
Zie verder onder Tihar - Dharma
- De Boeddhistische Dharma is de methodologie die de boeddhist bevrijd van de eindeloze cyclus van hergeboorten. In het Boeddhisme omvat de term de leerstellngen van boeddha.
- Dharmachakra mudra
- Dit is een mudra van onderwijzen. Beide handen zijn voor de borst. Bij de linker is de palm naar binnen, waarbij hij de rechterhand bedekt, waarvan de palm naar buiten gekeerd is. De wijsvinger en duim van elke hand vormen een cirkel. Deze mudra is karakteristiek voor Dhyani Buddha Vairochana. Ze werd ook gebruikt door Boeddha tijdens zijn eerste preek in Sarnath.
- Dhritarasthra
-
Dhritarasthra is een van de vier Wachter-Koningen of Caturmaharajas. Hij waakt over het Oosten.
Op afbeeldingen houdt hij een vina
met beide handen vast en heeft hij een wit gezicht.
Nepalese Boeddhisten noemen hem Vinaraj. Zijn Tibetaanse naam is Yur Khor Taong (gompa in Jharkot). - Dhvaja
- De overwinningsbanier op het dak (van een klooster).
- Dhyana mudra
- Dit is de mudra van meditatie. Ze wordt ook de Samadhi of Yoga mudra genoemd. Beide handen liggen met de palm naar boven en de vingers gestrekt in de schoot. De rechterhand is boven de linker. Vaak is er een bedelkom in geplaatst. Deze mudra is karakteristiek voor Dhyani Boeddha Amitabha.
- Dhyana asana
- Deze meditatieve zithouding wordt ook padmasana genoemd. De benen zijn gekruist en beide voetzolen zijn zichtbaar.
- Dhyani Buddhas, Pancha Buddhas of Jina Buddhas
-
Dhyani Buddhas worden ook Jina Buddhas of Pancha Buddhas genoemd. Het zijn er vijf. Vanwege het woord pancha, dat het getal 5 aanduid, geef ik er de voorkeur aan om ze onder de naam Pancha Buddhas te bespreken.
Getalsmatig gaat het niet gelijk-op, want er is nog een zesde Dhyani Buddha, namelijk Vajrasatwa Buddha die door Nepali boeddhisten beschouwd wordt als de priester van de vijf anderen. - Dierenoffer
- Dierenoffers worden altijd gebracht aan godinnen en de dieren zijn ongecastreerde mannelijke dieren. Alleen het bloed wordt aan de godin geofferd. Van het vlees wordt een feestmaal bereid. Dat is dan een van de weinige keren dat een Nepalees vlees eet.
- Doko
- Draagmand van gevlochten bamboe.
- Dorje
- Donderbeitel of scepter. De naam Dorje wordt gebruikt door mensen van Tibetaanse oorsprong, de meeste Nepalezen noemen dat religieus voorwerp een Vajra. Wordt door de Boeddhisten altijd samen met een Drilbu of Ghanta gebruikt. De combinaties Dorje - Drilbu en Vajra - Ghanta betreffen dus dezelfde voorwerpen, maar worden door mensen met een andere achtergrond gebruikt.
- De Drie Juwelen van het Boeddhisme
- De Drie Juwelen worden ook de Drie Toevluchtsoorden van het Boeddhisme genoemd. Ze zijn een verwijzing naar het feit dat de Boeddha, Dhamma en Sangha troost en bescherming bieden bij lijden en dat ze tegelijkertijd een gelegenheid bieden om toe te werken naar verlichting.
- Drilbu
- Een kleine handbel, die door een lama altijd samen met een Dorje, tijdens ceremonies/puja's, gebruikt wordt. Deze combinatie van namen, Drilbu - Dorje, worden door de mensen van Tibetaanse oorsprong gebruikt. De Nepalese tegenhangers zijn Ghanta en Vajra. De Hindoes gebruiken ook zo'n bel en noemen die dan een Ghanta. Aan de versiering van de knop aan het uiteinde van het handvat kan men zien of de bel tijdens Hindoe ceremonies of tijdens Boeddhistische ceremonies gebruikt wordt. Bij de Boeddhisten is de versiering van de knop afgeleid van de Dorje of Vajra. Bij Hindoes is dat bijvoorbeeld een afbeelding van Nandi, de stier van Shiva of van Garuda, het vervoermiddel van Vishnu.
- Drukpa
-
Drukpa is een sub-traditie van de kagyu-stroming binnen het Tibetaanse Boeddhisme.
De drukpa-traditie werd gesticht in het Westen van Tibet door de eerste gyalwang drukpa of drukchen Tsangpa Gyare Yeshe Dorje (1161-1211). Ze heeft meer dan duizend kloosters in Tibet, Bhutan, Ladakh en andere delen van de Himalaya.
(in het Engels vindt U meer informatie onder www.drukpa.org) - Dun Chen
- De grote hoorn of bazuin van ongeveer 3,5 m. lang. Maakt een laag erg doordringend geluid.
- Durga
-
Durga is het woeste voorkomen van Parvati. In deze vorm is ze de bloeddorstige moordenares van duivels. Ze wordt vooral als moedergodin vereerd. Als Parvati is ze getrouwd met Shiva. Andere voorkomens of aspecten van haar zijn:
Uma of Gauri - een lieve, weldoende godin en
Sati - een deugdzame vrouw van Shiva.
Ze wordt afgebeeld met veel, meestal 10 armen, met in elk van de handen een wapen. Met haar rechter voet staat ze op haar vervoermiddel, de leeuw, en met haar linkervoet staat ze op een overwonnen duivel, die ze juist met haar drietand doorboort.
Ze wordt ook in amazonezit op haar leeuw of tijger afgebeeld. - Dyochhen
-
Dyochhen is een samentrekking van twee woorden, namelijk Dyo, dat 'God' betekent en chhen, dat 'huis' betekent. Het is dus een 'huis van God'.
Van oudsher hoort bij een tempel vaak ook een Dyochhen, maar de relatie tussen de twee wordt tegenwoordig vaak niet meer vastgehouden en ze worden al helemaal niet meer gebouwd. Cultuurhistorisch gezien zijn het vaak interessante gebouwen.